Nguồn gốc hình thành và ý nghĩa của ngày giỗ Tổ Hùng Vương

Lịch sử hình thành của ngày giỗ Tổ Hùng Vương

Trong sử sách ghi chép từ thời Hậu Lê, nhà Đinh, nhà Tiền Lê, nhà Lý, nhà Trần và nhà Hậu Lê đều cùng hương khói trong ngôi Đền Hùng. Ngày giỗ Vua Hùng được các triều đại phong kiến coi như ngày quốc lễ của đất nước Việt Nam. Vào thế kỷ 20, năm 1917 triều vua Khải Định, Bộ Lễ chính thức gửi công văn ghi ngày 25 tháng 7 phái quan hàng tỉnh của tỉnh Phú Thọ lấy ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch thì cử hành "quốc tế" hàng năm, tức là sức cho các quan phải mặc phẩm phục lên đền Hùng thay mặt triều đình Huế cúng tế.

Bia Hùng Vương từ khảo tại đền Thượng do Tham tri, Hữu tuần phủ Phú Thọ là Bùi Ngọc Hoàn soạn, cho biết: “Năm Khải Định thứ hai, tức năm 1917 lịch dương, Tuần phủ Phú Thọ là Lê Trung Ngọc có công văn xin Bộ Lễ ấn định lấy ngày mùng 10 tháng 3 hàng năm làm ngày Quốc tế, tức trước ngày giỗ Hùng Vương thứ 18 một ngày, ngày 11 tháng 3, do dân sở tại cúng tế”.

Từ đó, ngày giỗ Tổ Hùng Vương được tổ chức vào mùng 10/03 hằng năm tại Đền Hùng, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

Các triều đại phong kiến giao Đền Hùng cho người dân địa phương trông giữ, sửa sang và cúng bái, làm lễ giỗ tổ hàng năm. Đổi lại, người dân tại đó sẽ được triều đình miễn cho các khoản thuế ruộng, sưu dịch và không cần sung lính.

Ý nghĩa của ngày giỗ Tổ Hùng Vương mùng 10/3

“Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba.”

Trong tâm thức của người Việt, ngày giỗ tổ Hùng Vương luôn có một vị thế vô cùng quan trọng. Lễ hội là dịp để giáo dục về truyền thống tốt đẹp “Uống nước nhớ nguồn”, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các vị Vua Hùng - những người đã có công dựng nước và giữ nước.

Đây còn là cơ hội để Việt Nam quảng bá với thế giới về một Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận. Lễ hội chính là niềm tự hào dân tộc, thể hiện bản sắc văn hóa, lòng thành kính với nguồn cội.